حفظ سلامتی در برابر آلودگی هوا

چگونه از اثرات مضر آلودگی هوا بر سلامتی بدن جلوگیری کنیم؟

0 566

آلودگی هوا چه تاثیری بر بدن و سلامت آن می گذارد؟

این روزهای در  فصل پاییز در مورد وارونگی هوا و آلودگی هوا در کلان شهرها زیاد می شنویم، وارونگی هوا یعنی برخلاف انتظار هر چه از سطح زمین بالاتر برویم هوا گرمتر می شود. هنگامی که این پدیده اتفاق می افتد هوای سرد و آلوده به دلیل سنگینی بیشتر در سطح پایین و هوای گرم در ارتفاع بالا قرارمی گیرد و لذا جو حالت پایدار به خود گرفته و امکان مخلوط شدن و تهویه هوا میسر نمی گردد . هوای آلوده در نزدیکی سطح زمین گرفتار می شود.

تماس مواد مضر موجود در جو با سطح پوست یا غشاهای مخاطی،  سلامت انسان را تخت تأثیر قرار می دهد بنابراین حفظ سلامتی در برابر آلودگی هوا موضوع پراهمیتی خواهد بود. به همراه با اندام های تنفسی ، آلاینده ها بر اندام های بینایی و بویایی نیز تأثیر می گذارند و با تأثیر بر روی پوشش حنجره ، باعث اسپاسم درتارهای صوتی می شوند. ذرات جامد و مایع استنشاق شده با اندازه ۰.۶-۱.۰ میکرون به آلوئول می رسند و در خون جذب می شوند ، مقداری نیز در غدد لنفاوی جمع می شوند.
هوای آلوده بیشتر دستگاه تنفسی را تحریک کرده و باعث برونشیت ، آمفیزم و آسم می شود. محرک های ایجاد کننده این بیماری ها شامل SO2 و SO3 ، بخارات ازته ، HCl ، HNO3 ، H2SO4 ، H2S ، فسفر و ترکیبات آن است. گرد و غبار حاوی اکسیدهای سیلیسیم باعث بیماری جدی ریوی به نام سیلیکوز می شود. مطالعات در انگلیس رابطه بسیار نزدیک بین آلودگی هوا و مرگ و میر ناشی از برونشیت را نشان داده است.

حفظ سلامتی در برابر آلودگی هوا

آسیب دیدگی های خیابانی ناشی از خاکستر بادی و سایر آلاینده های هوا در مراکز صنعتی ۳۰-۶۰٪ از کل موارد بیماری های چشم را تشکیل می دهد که اغلب با عوارض مختلف ، التهاب ملتحمه همراه است.

علائم و پیامدهای تأثیرات آلاینده های هوا بر بدن انسان بیشتر در وخامت سلامت عمومی آشکار می شود: سردرد ، حالت تهوع ، احساس ضعف و توانایی کار کاهش یافته یا از بین می رود. برخی از آلاینده ها علائم خاص مسمومیت را ایجاد می کنند. به عنوان مثال ، مسمومیت مزمن با فسفر در ابتدا به صورت درد در دستگاه گوارش و زردی پوست ظاهر می شود. این علائم با از دست دادن اشتها و کاهش سرعت متابولیسم همراه است. در آینده ، مسمومیت با فسفر منجر به تغییر شکل استخوان ها می شود که بیشتر و بیشتر شکننده می شوند. مقاومت بدن به طور کلی کاهش می یابد.

تأثیر آلودگی بر مردم

تأثیر آلودگی هوا بر سلامت انسان می تواند باشد مستقیم یا غیرمستقیم باشد.

به طور مستقیم با تأثیر ذرات و گازهای استنشاق شده بر روی بدن انسان ارتباط دارد. اکثر این آلاینده ها دستگاه تنفسی را تحریک می کنند ، مقاومت بدن در برابر عفونتهای موجود در هوا را کاهش می یابد (به یاد داشته باشید اپیدمی های منظم آنفلوانزا در شهرهای بزرگ ، همانطور که بسیاری از مطالعات نشان داده است ، همراه با فراوانی زیاد تماس بین مردم است ، از طرفی با افزایش آلودگی هوا  مقاومت در برابر چنین عفونت هایی در اکثر مردم کاهش می یابد) ، افزایش احتمال سرطان ها و اختلالات دستگاه ارثی ، که منجر به افزایش فرکانس ناهنجاری ها و وخیم شدن کلی وضعیت فرزندان می شود.

بسیاری از آلاینده ها به طور همزمان سرطان زا (باعث سرطان) و جهش زا (باعث افزایش شدت  جهش ها ، از جمله اختلالات منجر به تغییر شکل) می شوند ، از آنجا که مکانیسم عملکرد آنها با نقض ساختار DNA یا مکانیسم های سلولی اجرای ژنتیکی همراه است. چنین خصوصیاتی هم توسط آلودگی رادیواکتیو و هم با بسیاری از مواد شیمیای دیگر ایجاد شده است.بسیاری از مواد شیمیایی  در هوامحصول احتراق ناقص سوخت ، سموم دفع آفات مورد استفاده برای حفاظت گیاهان در کشاورزی ، بسیاری از محصولات میانی سنتز آلی ، که تا حدی در فرایندهای تولید از بین رفته اند نیز جز مواد شمیایی هستند که به طبیعت اضافه می شوند.

یک اثر غیرمستقیم ، یعنی قرار گرفتن در معرض خاک ، گیاه و آب به این دلیل است که همین مواد نه تنها از طریق دستگاه تنفسی بلکه با غذا و آب نیز وارد بدن حیوانات و انسان می شوند. در این حالت ، منطقه تأثیر آنها می تواند به طور قابل توجهی گسترش یابد. به عنوان مثال ، مواد شیمیایی سمی که به مقدار خطرناک در سبزیجات و میوه ها نگهداری می شوند ، نه تنها بر جمعیت مناطق روستایی ، بلکه همچنین بر ساکنان شهرها یا کشورهایی که این محصولات را می خورند تأثیر می گذارد.

خطر استفاده بی رویه از سموم دفع آفات نیز با این واقعیت افزایش می یابد که محصولات متابولیسم آنها در خاک گاهی سمی تر از آماده سازی خود در مزارع می شود.

خلوص هوا ، جلوگیری از ورود آلودگی های انسانی به هوا یکی از مهمترین وظایف است که حل آن برای بهبود وضعیت اکولوژیکی کره زمین و هر کشور ضروری است. متأسفانه ، کارهایی که در این راستا انجام می شود ناکافی است.  سطح آلودگی هوا در زمین همچنان در حال رشد است. فرصت های زندگی طبیعی برای نسل های آینده عمدتا به این بستگی دارد که خدمات دولتی و سازمان های عمومی بتوانند به طور موثر در کاهش آلودگی هوا ، به ویژه در شهرهای بزرگ ، اقدام تأثیر گزار انجام دهند.

میزان ذرات گرد و غبار و ناخالصی های گاز موجود در هوا از مصرف مواد طبیعی در شهرها و مناطق صنعتی ، در اثر انتشار از شرکت ها و حمل و نقل ، چندین برابر می شود. بخشی از این انتشارات از مواد شیمیایی جدید در طبیعت تشکیل شده است که برخی از آنها بسیار سمی هستند.

هوا چگونه آلوده می شود

هوا چگونه آلوده می شود و چه موادی جو را آلوده می کند؟

اجزای اصلی هوای جو نیتروژن (۷۸٪) و اکسیژن (۲۱٪) هستند. نسبت آرگون گاز بی اثر کمی کمتر از یک درصد است. غلظت دی اکسیدکربن ۰۳/۰ درصد است. در جو نیز به مقدار کم وجود دارد:

  • ازن ،
  • نئون ،
  • متان ،
  • زنون،
  • کریپتون ،
  • اکسید نیتروژن،
  • دی اکسید گوگرد
  • هلیوم و هیدروژن.
  • مونوکسیدکربن
  • آمونیاک
  • گرد و غبار

آلاینده های اصلی هوا:

  • دی اکسید کربن یک گاز گلخانه ای است که بر تبادل حرارت بین زمین و فضای اطراف و از این رو آب و هوا تأثیر می گذارد.
  • مونوکسیدکربن یا مونوکسیدکربن ، وارد بدن شخص یا حیوان می شود ، باعث مسمومیت (تا حد مرگ) می شود.
  • هیدروکربن ها مواد شیمیایی سمی هستند که باعث تحریک چشم و غشای مخاطی می شوند.
  • مشتقات گوگرد به تشکیل و جمع شدن گیاهان کمک می کند ، بیماری های تنفسی و آلرژی را تحریک می کند.
  • مشتقات نیتروژن منجر به التهاب ریه ها ، غلات ، برونشیت ، سرماخوردگی های مکرر می شود ، روند بیماری های قلبی عروقی را تشدید می کند.

هوا با فلزات سنگین برای سلامتی انسان خطر ویژه ای دارد. آلاینده هایی مانند کادمیوم ، سرب ، آرسنیک منجر به آنکولوژی می شوند. بخارات جیوه استنشاق شده به سرعت تاثیر گذار نیستند، اما به مانند نمک رسوب می کنند ، سیستم عصبی را از بین می برند. مواد آلی فرار نیز در غلظت های قابل توجه مضر هستند: ترپنوئیدها ، آلدئیدها ، کتون ها ، الکل ها. بسیاری از این آلاینده های هوا جهش زا و سرطان زا هستند. با تجمع مواد آلوده در بدن ، آنها باعث سرطان ، تغییر ژن ، ناباروری و مرگ زودرس می شوند.

حتما بخوانید  افسردگی چیست ۱۲ راه درمان افسردگی

منابع و طبقه بندی آلودگی های جوی

بر اساس ماهیت پدیده ، انواع زیر را از آلودگی هوا تشخیص می دهیم: شیمیایی ، فیزیکی و بیولوژیکی.

  • در حالت اول ، افزایش غلظت هیدروکربن ها ، فلزات سنگین ، دی اکسید گوگرد ، آمونیاک ، آلدهیدها ، نیتروژن و اکسیدهای کربن در جو مشاهده می شود.
  • در صورت آلودگی بیولوژیکی ، مواد زائد موجودات مختلف ، سموم ، ویروس ها ، هاگ قارچ ها و باکتری ها در هوا وجود دارد.
  • مقدار زیادی گرد و غبار یا رادیونوکلیدها در جو نشان دهنده آلودگی فیزیکی است. این نوع همچنین شامل پیامدهای انتشار حرارتی ، صوتی و الکترومغناطیسی است.

ترکیب هوا تحت تأثیر انسان و طبیعت است.

منابع طبیعی آلودگی هوا

آتشفشان ها در طول دوره فعالیت ، آتش سوزی جنگل ها ، فرسایش خاک ، طوفان های گرد و غبار ، تجزیه موجودات زنده. بخش کوچکی از تأثیر بر گرد و غبار کیهانی ایجاد شده در نتیجه احتراق شهاب سنگ ها می افتد. همانطور که در کشورمان ایران شاهد ورود ریزگرده ها به جنوب غربی کشور هستیم و طوفان های ۱۲۰ روزه سیستان نیز در جنوب شرق کشور مشاهده می شود.

منابع انسانی آلودگی هوا

  • شرکت های صنایع شیمیایی ، سوخت ، متالورژی ، ماشین سازی ؛
  • فعالیت های کشاورزی (سمپاشی هوایی سموم دفع آفات ، مواد زائد حیوانی) ؛
  • نیروگاه های حرارتی ، گرمایش محل زندگی با زغال سنگ و چوب ؛
  • حمل و نقل (کثیف ترین نوع هواپیما و اتومبیل است).

آلودگی هوا

میزان آلودگی هوا چگونه تعیین می شود؟

هنگام نظارت بر کیفیت هوای جوی در یک شهر ، نه تنها غلظت مواد مضر برای سلامتی انسان بلکه مدت زمان تأثیر آنها نیز مورد توجه قرار می گیرد. آلودگی هوا با توجه به معیارهای زیر ارزیابی می شود:

  • شاخص استاندارد (SI) شاخصی است که با تقسیم بالاترین غلظت یکبار اندازه گیری شده یک ماده آلاینده بر حداکثر غلظت مجاز ناخالصی بدست می آید.
  • شاخص آلودگی جو (API) یک مقدار پیچیده است که در محاسبه آن عامل خطر آلاینده و همچنین غلظت آن در نظر گرفته می شود – متوسط \u200b\u200bسالانه و حداکثر مجاز روزانه.
  • بالاترین تکرارپذیری (NP) فرکانس بیش از حداکثر غلظت مجاز (حداکثر یکبار مصرف) است که در عرض یک ماه یا یک سال به صورت درصد بیان می شود.

وقتی SI کمتر از ۱ باشد ، API در ۰–۴ متغیر باشد و NP از ۱۰٪ فراتر نرود، سطح آلودگی هوا کم در نظر گرفته شود.

شهرها و کشورهای جهان با کثیف ترین هوا

در ماه مه سال ۲۰۱۶ ، سازمان بهداشت جهانی رتبه بندی سالانه خود را در بین شهرهای دارای آلودگی هوا منتشر کرد. در بالای این لیست زابل ایران است ، شهری در جنوب شرقی کشور ایران که به طور منظم از طوفان شن رنج می برد. دوام این پدیده جوی حدود چهار ماه است و هر سال تکرار می شود. مقام های دوم و سوم توسط شهرهایی از هند با یک میلیون جمعیت به نامه های  گوالیار و پریاگ به دست آمد.و جایگاه بعدی را به پایتخت عربستان داد – ریاض

تأثیر آلودگی هوا بر زندگی و سلامت انسان

تمام آلاینده های هوا تأثیر کم و بیش بر سلامتی انسان دارند. این مواد عمدتا از طریق سیستم تنفسی وارد بدن انسان می شوند. اندام های تنفسی مستقیماً از آلودگی رنج می برند ، زیرا حدود ۵۰٪ از نسبت ناخالصی ها با شعاع ۰.۰۱-۰.۱ میکرون ، به داخل ریه ها نفوذ می کند ، در آنها مستقر می شود. ذراتی که وارد بدن می شوند اثر سمی دارند زیرا:

الف) از نظر ماهیت شیمیایی یا فیزیکی سمی (سمی) است.

ب) به عنوان مانعی برای یک یا چند مکانیزم که به طور معمول توسط دستگاه تنفسی (تنفسی) پاکسازی می شود ، باشد.

ج) به عنوان حامل ماده سمی جذب بدن شود.

در بعضی موارد ، قرار گرفتن در معرض ترکیبی از آلاینده ها منجر به مشکلات جدی تری در سلامتی می شود تا اینکه در معرض هر یک از آنها به تنهایی. مدت زمان قرار گرفتن در معرض نقش مهمی دارد.

تجزیه و تحلیل آماری امکان ایجاد اطمینان بین سطح آلودگی هوا و بیماری هایی مانند بیماری های دستگاه تنفسی فوقانی ، نارسایی قلبی ، “برونشیت ، آسم ، ذات الریه ، آمفیزم و همچنین بیماری های چشم را فراهم کرد. افزایش چشمگیر غلظت ناخالصی ها برای چند روز ادامه دارد. مرگ و میر افراد مسن را از بیماری های تنفسی و قلبی عروقی افزایش می دهد.

جلوگیری از آلودگی هوا بر سلامت

چگونه از اثرات مضر آلودگی هوا بر سلامت بدن جلوگیری کنیم؟

  • اول از همه سعی کنید از منطقه آلوده فرار کنید، شاید این راهکار خنده دار باشد اما بهترین تصمیم است!
  • از ماسک مناسب استفاده کنید، بهتر است فعالیت خارج از خانه را محدود کنید، اما اگر بیرون میروید حتما ماسک بزنید، استفاده از ماسک در هوای آلوده به جلوگیری از آلودگی کمک میکند. ماسک های معمولی تاثیری ندارند، بنابراین سعی کنید از ماسک مناسب استفاده کنید. ماسک‌های تنفسی ان ۹۵ به گونه‌ای طراحی شده که ۹۵ درصد از ذرات معلق هوا با میانگین صفر تا سه میکرون به محوطه ماسک نفود نمی‌کند.
  • بدن خود را هیدراته کنید، نوشیدن آب زیاد در هوای آلوده تاثیر مثبتی در سلامتی شما دارد.
  • در خانه یا مجل کار از گیاهان استفاده کنید، گیاهی مانند آلوئه ورا، بامبو یا سرخس می تواند به بهبود هوای اطراف کمک کند.
  • استفاده از دستگاه تصفیه هوا، توصیه ما اینست که با توجه به ضرر‌هایی که دستگاه‌های ازن‌ساز و لامپ‌های UV دارند، حتما از دستگاهی استفاده کنید که از فیلتراسیون سه مرحله‌ای مبتنی بر فیلتر هوا و کربن‌اکتیو استفاده می‌کنند.
  • مصرف روزانه شیر ومواد لبنی به مقدار کافی، عوارض ناشی از آلودگی هوا را بر دستگاه گوارش کاهش می دهد. زیرا شیر به دلیل دارا بودن فسفر، منیزم و کلسیم، خنثی کننده سموم بوده همچنین دفع ادرار ، مدفوع و مواد آلاینده را تنظیم می کند.
  • در زمان اوج آلودگی هوا، روزانه سه مرتبه بینی خود را بامحلول سرم یا حتی آب شست‌وشو دهید. چرا که بخشی از آلودگی‌ها جذب مخاط بینی می‌شوند. هم چنین توصیه می شود روزانه سه مرتبه چشم‌ها را شست‌وشو دهید زیرا از طریق چشم نیز آلودگی‌ها جذب بدن می‌شوند و البته چشم‌ها نیز آسیب می‌بینند.

کلام آخر.

در پایان باید بدانیم هر کدام از ما مسئول وضع موجود هستیم و اگر هر کدام از افراد به وظیفه انسانی خود عمل کنند، مشکلات کمتری خواهیم داشت، اگر از وسیله شخصی استفاده نکنیم(از حمل و نقل عمومی استفاده کنیم) و یا در صورت امکان از دوچرخه استفاده کنیم به کمتر شدن آلودگی هوا کمک خواهیم کرد. در رسم زیبای پایان سال در اسفند ماه اگر تنها یک درخت بکاریم، میلیون ها درخت به کشور اضافه خواهد شد. همچنین سیاست های کشور نیز در این زمینه بی تاثیر نیست، امیدواریم با اتخاذ سیاست های درست مشکل آلودگی هوا مخصوصا ریزگردها و آلاینده های مهاجر به کشور کنترل شود. همچنین نور خورشید منبع بی نظیر برای تولید انرژی پاک مانند برق می باشد که نیاز است تا به سمت استفاده از آن حرکت کنیم.

 

ارسال پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.