فهرست مطالب
خواص زینک (روی) برای سلامتی
زینک (zinc) یک ماده مغذی است که نقش‌های حیاتی زیادی در بدن شما ایفا می‌کند و ازآنجایی‌که بدن شما به طور طبیعی زینک (روی) تولید نمی‌کند، باید آن را از طریق غذا یا مکمل‌ها به دست آورید.
تینامو در این مقاله همه چیزهایی را که باید در مورد زینک (روی) بدانید، از جمله عملکرد، مزایای سلامتی، توصیه‌های دوز و عوارض جانبی احتمالی را توضیح می‌دهد.
زینک (روی) چیست؟
روی به‌عنوان یک ماده مغذی ضروری در نظر گرفته می‌شود، به این معنی که بدن شما نمی‌تواند آن را تولید یا ذخیره کند به همین دلیل، باید از طریق رژیم غذایی خود یک منبع ثابت دریافت کنید.
زینک (روی) برای فرایندهای متعددی در بدن شما موردنیاز است، از جمله:
- نمایش ژن
- واکنش‌های آنزیمی
- عملکرد سیستم ایمنی
- سنتز پروتئین
- سنتز DNA
- التیام زخم
- رشد و نمو
زینک به طور طبیعی در طیف گسترده‌ای از غذاهای گیاهی و حیوانی یافت می‌شود.
غذاهایی مانند غلات صبحانه، میان وعده‌ها و آرد شیرینی‌پزی که به طور طبیعی حاوی این ماده معدنی نیستند، اغلب با اشکال مصنوعی روی غنی می‌شوند.
به دلیل نقشی که در عملکرد سیستم ایمنی دارد، روی نیز به برخی از اسپری‌های بینی، قرص‌ها و سایر درمان‌های طبیعی سرماخوردگی اضافه می‌شود.
نقش زینک (روی) در بدن شما
زینک یک ماده معدنی حیاتی است که بدن شما به روش‌های بی‌شماری از آن استفاده می‌کند.
در واقع، زینک (روی) بعد از آهن دومین ماده معدنی کمیاب در بدن شما است و در هر سلولی وجود دارد.
زینک (روی) برای فعالیت بیش از ۳۰۰ آنزیم ضروری است که به متابولیسم، هضم، عملکرد اعصاب و بسیاری از فرایندهای دیگر کمک می‌کنند علاوه بر این، برای رشد و عملکرد سلول‌های ایمنی حیاتی است.
این ماده معدنی برای سلامت پوست، سنتز DNA و تولید پروتئین نیز ضروری است علاوه بر این، رشد و نمو بدن به دلیل نقش آن در رشد و تقسیم سلولی به روی متکی است.
زینک (روی) همچنین برای حواس چشایی و بویایی شما موردنیاز است.
ازآنجایی‌که یکی از آنزیم‌هایی که برای طعم و بوی مناسب ضروری است به این ماده مغذی وابسته است، کمبود روی می‌تواند توانایی چشایی یا بویایی شما را کاهش دهد.
فواید زینک (روی) برای سلامتی
تحقیقات نشان می‌دهد که زینک (روی) دارای مزایای سلامتی بی‌شماری است.
۱- زینک (روی) به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک می‌کند.
ازآنجایی‌که برای عملکرد سلول‌های ایمنی و پیام‌رسانی سلولی ضروری است، کمبود آن می‌تواند منجر به ضعیف شدن پاسخ ایمنی شود.
مکمل‌های روی سلول‌های ایمنی خاصی را تحریک می‌کنند و استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهند.
به‌عنوان‌مثال، مروری بر هفت مطالعه نشان داد که ۸۰ تا ۹۲ میلی‌گرم روی در روز ممکن است طول سرماخوردگی را تا ۳۳ درصد کاهش دهد.
علاوه بر این، مکمل‌های زینک (روی) به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به عفونت‌ها را کاهش می‌دهند و پاسخ ایمنی را در افراد مسن‌تر تقویت می‌کنند.
۲- زینک (روی) بهبود زخم را تسریع می‌کند
روی معمولاً در بیمارستان‌ها به‌عنوان درمانی برای سوختگی، زخم‌های خاص و سایر آسیب‌های پوستی استفاده می‌شود ازآنجایی‌که این ماده معدنی نقش مهمی در سنتز کلاژن، عملکرد سیستم ایمنی و پاسخ التهابی ایفا می‌کند، برای بهبودی مناسب ضروری است.
در واقع، پوست شما مقدار نسبتاً بالایی – حدود ۵٪ – از محتوای روی بدن شما را دارد درحالی‌که کمبود روی می‌تواند بهبود زخم را کند، کند؛ مکمل روی می‌تواند بهبود را در افراد زخمی تسریع کند.
۳- زینک (روی) خطر ابتلا به برخی از بیماری‌های مرتبط با سن را کاهش دهد
زینک (روی) ممکن است به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن، مانند ذات‌الریه، عفونت و دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن (AMD) را کاهش دهد.
سالمندانی که مکمل زینک (روی) مصرف می‌کنند، پاسخ واکسیناسیون آنفولانزا را بهبود می‌بخشند، خطر ابتلا به ذات‌الریه را کاهش می‌دهند و عملکرد ذهنی را افزایش می‌دهند.
در واقع، یک مطالعه نشان داد که ۴۵ میلی‌گرم روی عنصری در روز ممکن است بروز عفونت را در افراد مسن تا ۶۶ درصد کاهش دهد.
علاوه بر این، در یک مطالعه بزرگ روی بیش از ۴۲۰۰ نفر، مصرف مکمل‌های آنتی‌اکسیدانی روزانه – ویتامین E، ویتامین C و بتاکاروتن – به همراه ۸۰ میلی‌گرم روی، کاهش بینایی را کاهش داد و به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به AMD پیشرفته را کاهش داد.
۴- زینک (روی) به درمان آکنه کمک کند
آکنه یک بیماری پوستی شایع است که تخمین زده می‌شود تا ۹.۴ درصد از جمعیت جهان را تحت‌تأثیر قرار دهد. آکنه با انسداد غدد تولیدکننده چربی، باکتری‌ها و التهاب ایجاد می‌شود.
مطالعات نشان می‌دهد که درمان موضعی و خوراکی زینک (روی) می‌تواند به طور مؤثر آکنه را با کاهش التهاب، مهار رشد باکتری و سرکوب فعالیت غدد روغنی درمان کند.
افراد مبتلا به آکنه سطح پایین تری روی دارند. بنابراین، مکمل ها ممکن است به کاهش علائم کمک کنند.
۵- زینک (روی) التهاب را کاهش می‌دهد
روی سطح برخی از پروتئین‌های التهابی را در بدن شما کاهش می‌دهد.
در مطالعه‌ای روی ۴۰ فرد مسن‌تر، افرادی که روزانه ۴۵ میلی‌گرم روی مصرف می‌کردند، نسبت به گروه دارونما کاهش بیشتری در نشانگرهای التهابی داشتند.
علائم کمبود زینک (روی)
اگرچه کمبود شدید روی نادر است، اما می‌تواند در افراد مبتلا به جهش‌های ژنتیکی نادر، نوزادان شیردهی که مادرانشان روی کافی ندارند، افراد معتاد به الکل و افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند رخ دهد.
علائم کمبود شدید روی عبارت‌اند از:
اختلال در رشد و تکامل
تأخیر در بلوغ جنسی
بثورات پوستی
اسهال مزمن
اختلال در بهبود زخم و مشکلات رفتاری
اشکال خفیف‌تر کمبود روی، به‌ویژه در کودکان کشورهای درحال‌توسعه که رژیم‌های غذایی اغلب فاقد مواد مغذی مهم هستند، شایع‌تر است.
تخمین زده می‌شود که حدود ۲ میلیارد نفر در سراسر جهان به دلیل دریافت ناکافی رژیم غذایی دچار کمبود روی هستند.
ازآنجایی‌که کمبود روی سیستم ایمنی بدن شما را مختل می‌کند، احتمال عفونت را افزایش می‌دهد.
چه کسانی در معرض کمبود زینک (روی)
کسانی که در معرض خطر کمبود روی هستند عبارت‌اند از:
- افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی مانند بیماری کرون
- گیاهخواران و وگان‌ها
- زنان باردار و شیرده
- شیرخواران مسن که فقط با شیر مادر تغذیه می‌شوند
- افراد مبتلا به کم‌خونی سلول داسی‌شکل
- افرادی که سوءتغذیه دارند، از جمله کسانی که بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی دارند
- افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی
- کسانی که از الکل استفاده می‌کنند
علائم کمبود خفیف زینک (روی) شامل اسهال، کاهش ایمنی، نازک شدن مو، کاهش اشتها، اختلالات خلقی، خشکی پوست، مشکلات باروری و اختلال در ترمیم زخم است.
تشخیص کمبود روی با استفاده از تست های آزمایشگاهی به دلیل کنترل شدید بدن شما بر روی سطوح روی دشوار است. بنابراین، حتی اگر آزمایش‌ها سطوح طبیعی را نشان دهند، ممکن است همچنان کمبود داشته باشید.
منابع غذایی غنی از زینک (روی)
بسیاری از غذاهای حیوانی و گیاهی به طور طبیعی غنی از روی هستند که مصرف مقادیر کافی را برای اکثر مردم آسان می‌کند.
غذاهای حاوی روی عبارت‌اند از:
- صدف، خرچنگ
- گوشت گاو، خوک، بره و گاومیش کوهان‌دار
- بوقلمون و مرغ
- ماهی ساردین، سالمون
- حبوبات مانند نخود، عدس، لوبیا سیاه، لوبیاچشم‌بلبلی و غیره.
- آجیل و دانه‌ها: تخمه کدوتنبل، بادام هندی، دانه شاهدانه و غیره.
- محصولات لبنی: شیر، ماست و پنیر تخم‌مرغ
- غلات کامل: جو، کینوآ، برنج قهوه‌ای و غیره.
- برخی از سبزی‌ها: قارچ، کلم‌پیچ، نخود، مارچوبه و سبزی چغندر
محصولات حیوانی، مانند گوشت و صدف، حاوی مقادیر زیادی روی هستند به شکلی که بدن شما به‌راحتی آن را جذب می‌کند.
به‌خاطر داشته باشید که روی موجود در منابع گیاهی مانند حبوبات و غلات کامل به دلیل سایر ترکیبات گیاهی که مانع از جذب می‌شوند، با کارایی کمتری جذب می‌شود
درحالی‌که بسیاری از غذاها به طور طبیعی سرشار از روی هستند، برخی غذاها – مانند غلات صبحانه آماده، اسنک بارها و آرد شیرینی‌پزی – با روی غنی شده‌اند.
مسمومیت و توصیه‌های دوز زینک (روی)
همان‌طور که کمبود روی می‌تواند باعث عوارض سلامتی شود، مصرف بیش از حد آن نیز می‌تواند منجر به عوارض جانبی منفی شود.
شایع‌ترین علت مسمومیت روی، مصرف بیش از حد مکمل روی است که می‌تواند علائم حاد و مزمن را ایجاد کند.
علائم مسمومیت با زینک (روی) عبارت‌اند از:
- تهوع و استفراغ
- ازدست‌دادن اشتها
- اسهال
- گرفتگی شکم
- سردرد
- کاهش عملکرد سیستم ایمنی
- کاهش سطح کلسترول “خوب” HDL
بلع بیش از حد روی همچنین می تواند باعث کمبود سایر مواد مغذی شود. به عنوان مثال، مصرف بالای روی مزمن می تواند در جذب مس و آهن شما اختلال ایجاد کند.
کلام آخر
مصرف روزانه توصیه شده برای مردان بالغ ۱۱ میلی‌گرم و برای زنان بالغ ۸ میلی‌گرم است.
زنان باردار و شیرده باید به ترتیب ۱۱ و ۱۲ میلی‌گرم در روز مصرف کنند.
ازآنجایی‌که مکمل‌های روی با دوز بالا می‌توانند منجر به عوارض جانبی خطرناکی شوند، مهم است که به توصیه‌ها پایبند باشید و فقط در صورت لزوم از مکمل‌ها استفاده کنید.
