فهرست مطالب
علائم کمبود ویتامین A در بدن و تأثیر آن بر سلامتی
ویتامین A چیست؟
ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی است که به طور طبیعی در بسیاری از غذاهایی که می‌خوریم وجود دارد.
ویتامین A برای داشتن سیستم ایمنی قوی، بینایی سالم و تولیدمثل مهم است. ویتامین A همچنین به ریه‌ها، قلب و کلیه‌ها کمک می‌کند تا به‌درستی کار کنند.
دو نوع ویتامین A موجود در غذاهای ما وجود دارد
- ویتامین A ازپیش‌ساخته شده
- پرو ویتامین A1
ویتامین A ازپیش‌ساخته شده (رتینول و استرهای رتینیل) در مواد غذایی از منابع حیوانی، از جمله گوشت و لبنیات یافت می‌شود. پرو ویتامین A کاروتنوئیدها (Carotenoid) در غذاهای گیاهی مانند میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند. رایج‌ترین شکل پرو ویتامین A موجود در غذاها و مکمل‌ها بتاکاروتن (β-Carotene) است.
کمبود ویتامین A در کشورهای توسعه‌یافته غیرعادی است بااین‌حال، در سطح جهانی، یکی از رایج‌ترین کمبودهای مواد مغذی است.
افراد باردار و کودکان، بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین A هستند.
در این مقاله از تینامو به بررسی علائم، علل، عوارض و درمان کمبود ویتامین A می‌پردازیم
کمبود ویتامین A چیست؟
کمبود ویتامین A معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به‌اندازه کافی غذاهای غنی از ویتامین A را – برای تأمین نیازهای بدن خود – مصرف نمی‌کند
اگرچه کمبود ویتامین A در کشورهای توسعه‌یافته مانند ایالات متحده نادر است، اما در کشورهای کم‌درآمد که ساکنان آن به منابع غذایی پرو ویتامین A کاروتنوئیدها و ویتامین A ازپیش‌ساخته شده دسترسی ندارند، بسیار رایج است.
علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین A
کمبود ویتامین A بسته به‌شدت کمبود، علائم و نشانه‌ها ممکن است متفاوت باشد.
علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین A عبارت‌اند از
۱- خشکی دهان:
شایع‌ترین علامت کمبود ویتامین A در زنان باردار و کودکان خشکی دهان است.
۲- خشکی چشم:
خشکی چشم یک بیماری پیش‌رونده چشم است که یکی دیگر از علائم کمبود ویتامین A بوده و معمولاً با خشکی چشم شروع می‌شود و اغلب به شب‌کوری یا مشکل در دید در نور کم پیشرفت می‌کند. اگر کمبود درمان نشود، می‌تواند منجر به ازدست‌دادن کامل بینایی شود.
۴- لکه‌های بیتوت:
فردی که کمبود ویتامین A دارد نیز ممکن است دچار لکه‌های بیتوت شود. این ضایعات به‌صورت ضایعات ظریف چشمی “فومی” با شکل مثلثی ظاهر می‌شوند.
۵- بیماری‌های تنفسی:
مطالعات همچنین نشان می‌دهند که کمبود ویتامین A با آمفیزم (Emphysema) و سایر بیماری‌های تنفسی از جمله آسم دوران کودکی مرتبط است.
بنابراین مصرف مکمل ویتامین A در جمعیت‌های پرخطر برای درمان و پیشگیری از بیماری‌های ریوی توصیه می‌شود
سایر علائم ناشی از کمبود ویتامین A عبارت‌اند از:
- خستگی
- افزایش عفونت‌ها
- ناباروری
- خشکی پوست و مو
علل و عوامل خطر کمبود ویتامین A
افراد باردار و شیرده، نوزادان و کودکان خردسال در کشورهای درحال‌توسعه بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین A هستند. تخمین زده می‌شود که ۵۰ درصد از کودکان پیش‌دبستانی و مادران باردار در سراسر جهان در معرض خطر کمبود ویتامین A قراردادند.
در واقع، کمبود ویتامین A اولین علت قابل پیشگیری نابینایی دوران کودکی در سطح جهان است علاوه بر این، نوزادان نارس که ذخایر کافی ویتامین A در کبد ندارند، احتمالاً در طول سال اول زندگی خود دچار کمبود می‌شوند.
عواملی که باعث تداخل در جذب ویتامین A می‌شوند:
- سیروز (اسکار بیش از حد کبد)
- فیبروز کیستیک (یک بیماری ژنتیکی که باعث تولید مخاط در اندام‌هایی مانند ریه‌ها، روده بزرگ و پانکراس می‌شود)
- اسهال مزمن (اسهالی که بیش از چند هفته طول بکشد)
- جراحی چاقی (جراحی کاهش وزن)
- بیماری کرون Crohn’s disease (یک بیماری التهابی مزمن روده که می‌تواند بر دستگاه گوارش تأثیر بگذارد)
عوارض کمبود ویتامین A
باگذشت زمان، کمبود ویتامین A در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به عوارض زیادی شود.
- از دست‌دادن بینایی
- کودکانی که کمبود ویتامین A دارند، بیشتر در معرض خطر کوتاه قدی یا تأخیر در رشد و تکامل هستند.
- کمبود ویتامین A توانایی مقابله با بیماری و عفونت را کاهش می‌دهد که این ممکن است منجر به افزایش مرگ‌ومیر در کودکان مبتلا به عفونت‌های رایج دوران کودکی شود.
- کمبود ویتامین A همچنین با مرگ‌ومیر حاملگی و سایر پیامدهای منفی در دوران بارداری و شیردهی همراه است.
تشخیص و ارزیابی کمبود ویتامین A
اگر یک بیماری زمینه‌ای داشته باشید که شما را مستعد ابتلا به کمبود ویتامین‌های محلول در چربی قرار می‌دهد، کمبود ویتامین A شایع‌تر است و اگر این‌طور است، باید غربالگری‌های منظم را انجام دهید تا مطمئن شوید که کمبود مواد مغذی ندارید.
اگر علائم مرتبط با کمبود ویتامین A مانند کوری شبانه یا لکه‌های بیتوت را تجربه می‌کنید، حتماً دراسرع‌وقت پزشک خود برای ارزیابی اوضاع خود تماس بگیرید.
تشخیص کمبود ویتامین A با مراجعه به پزشک شروع می‌شود. آنها یک معاینه جامع را تکمیل می‌کنند و سطح رتینول را در خون شما بررسی می‌کنند.
سطوح نرمال رتینول چیست؟
مقادیر نرمال رتینول بین ۲۰ تا ۶۰ میکروگرم در دسی‌لیتر (mcg/dL) متغیر است.
سطح رتینول پلاسما کمتر از ۲۰ میکروگرم در دسی‌لیتر نشان‌دهنده کمبود ویتامین A است.
درمان و پیشگیری کمبود ویتامین A
بهترین راه برای جلوگیری از کمبود ویتامین A، خوردن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و متعادل است. کمک‌های غذایی توصیه‌شده (RDA) برای ویتامین A در میکروگرم معادل‌های فعالیت رتینول (RAE) ذکر شده است که نرخ‌های جذب متفاوت هر دو شکل ویتامین A را در نظر می‌گیرد.
RDA برای بزرگسالان بالای ۱۹ سال عبارت است از:
۹۰۰ میکروگرم RAE برای مردان
۷۰۰ میکروگرم RAE برای زنان
۷۷۰ میکروگرم RAE در دوران بارداری
۱۳۰۰ میکروگرم RAE در دوران شیردهی
اگر کمبود ویتامین A در شما تشخیص داده شود، ممکن است پزشک از شما بخواهد که رژیم غذایی خود را تغییر دهید تا غذاهای غنی از ویتامین A بیشتری اضافه کنید.
آنها ممکن است یک مکمل خوراکی برای افزایش سطح ویتامین A در خون تجویز کنند تا زمانی که کمبود آن برطرف شود.
مکمل ویتامین A می‌تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد.
برای اطمینان از ایمنی، همیشه با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا داروساز خود در مورد داروهای بدون نسخه یا مکمل‌های غذایی که مصرف می‌کنید صحبت کنید.
چه غذاهایی حاوی ویتامین A هستند؟
ویتامین A در بسیاری از غذاهایی که ما می‌خوریم وجود دارد همچنین به برخی غذاها مانند غلات، آب‌میوه و شیر اضافه می‌شود.
برای اطمینان از رعایت RDA (مصرف روزانه‌ی توصیه شده ماده در رژیم غذایی) برای ویتامین A؛ مهم است که یک رژیم غذایی متعادل و سالم مصرف کنید.
غذاهای غنی از ویتامین A
- سبزیجات برگدار مانند اسفناج، کلم‌پیچ و کلم بروکلی
- سبزیجات نارنجی و زردرنگ مانند سیب‌زمینی شیرین، هویج و کدوحلوایی
- طالبی
- انبه
- زردآلو
- محصولات لبنی
- جگر و گوشت گاو
- ماهی سالمون
- تخم‌مرغ
- گوجه‌فرنگی‌ها
کلام آخر
درحالی‌که کمبود ویتامین A در کشورهای توسعه‌یافته مانند ایالات متحده نادر است، اما همچنان وجود دارد.
ممکن است به دلیل یک مشکل اساسی در جذب مواد مغذی مشکل داشته باشید، یا ممکن است علائم مرتبط با کمبود ویتامین A را تجربه کنید.
اگر چنین است، مهم است که برای ارزیابی جامع و آزمایش خون با پزشک خود تماس بگیرید.
برای اکثر افراد، خوردن یک رژیم غذایی سالم به‌طورکلی تضمین می‌کند که نیاز روزانه خود به ویتامین A را برای جلوگیری از کمبود ویتامین A تامین کنید.
مطمئن شوید که رژیم غذایی شما سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین بدون چربی و چربی‌های سالم است بااین‌حال، برخی دیگر ممکن است به مکمل خوراکی ویتامین A نیاز داشته باشند تا سطح آن به حالت عادی بازگردد.