فهرست مطالب
دلیل نفخ شکم
چرا نفخ می‌کنیم؟
نفخ شکم (Flatulence)، زمانی رخ می‌دهد که دستگاه گوارش با هوا یا گاز پر شود. اکثر مردم نفخ را به‌عنوان احساس پری، سفت شدن یا ورم شکم توصیف می‌کنند همچنین ممکن است شکم شما متورم، سفت و دردناک باشد.
نفخ اغلب با موارد زیر همراه است:
- درد
- گاز بیش از حد (نفخ)
- آروغ زدن مکرر
- غرغر شکم
نفخ شکم می‌تواند توانایی شما برای کار و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی یا تفریحی را مختل کند.
نفخ هم در بین بزرگسالان و هم کودکان شایع است.
چرا احساس نفخ می‌کنید؟(دلایل نفخ شکم)
۱- گاز و هوا
معده شایع ترین علت نفخ به خصوص بعد از غذا خوردن است. هنگامی که غذای هضم نشده تجزیه می شود یا وقتی هوا را می بلعید، گاز در دستگاه گوارش تجمع می یابد.
همه افراد هنگام خوردن یا نوشیدن هوا را می‌بلعند اما برخی از افراد می‌توانند بیشتر از دیگران هوا را ببلعند، به‌خصوص اگر این موارد باشند:
- خوردن یا نوشیدن خیلی سریع
- آدامس
- سیگارکشیدن
- داشتن دندان‌مصنوعی‌های شل
آروغ و نفخ دو راهی هستند که هوای بلعیده شده از بدن خارج می شود. تاخیر در تخلیه معده (انتقال کند گاز) علاوه بر تجمع گاز می تواند باعث نفخ و اتساع شکم (تورم ناحیه شکم) نیز بشود.
۲- علل پزشکی نفخ شکم
دلایل دیگر نفخ ممکن است به دلیل شرایط پزشکی باشد که شامل:
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- بیماری التهابی روده، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
- سایر اختلالات عملکردی دستگاه گوارش
- سوزش سر دل
- عدم تحمل غذایی
- افزایش وزن
- تغییرات هورمونی (به‌ویژه برای زنان)
- عفونت انگل روده‌ای
- اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی
- عوامل سلامت روان مانند استرس، اضطراب، افسردگی و غیره
۳- برخی از داروها
استفاده از برخی از داروها باعث ایجاد عواملی می‌شود که شدت گاز و نفخ را بیشتر می‌کند، مانند:
- رشد بیش از حد یا کمبود باکتری در دستگاه گوارش
- تجمع گاز
- تغییر حرکت روده
- اختلال در عبور گاز
- رفلکس‌های غیرطبیعی شکمی
- حساسیت احشایی (احساس نفخ در تغییرات کوچک یا حتی طبیعی بدن)
- سوء جذب غذا و کربوهیدرات
- یبوست
۴- بیماری‌ها (علل جدی)
نفخ شکم همچنین می‌تواند نشانه‌ای از چندین بیماری جدی باشد، از جمله:
- تجمع مایع پاتولوژیک در حفره شکم (آسیت) در نتیجه سرطان (به‌عنوان‌مثال سرطان تخمدان)
- بیماری کبد
- نارسایی کلیه
- نارسایی احتقانی قلب
- بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن غیر سلیاک
- نارسایی لوزالمعده که باعث اختلال در هضم می‌شود زیرا پانکراس نمی‌تواند آنزیم‌های گوارشی کافی تولید کند.
- سوراخ شدن دستگاه گوارش با خروج گاز، باکتری‌های طبیعی دستگاه گوارش و سایر محتویات به داخل حفره شکمی
درمان‌هایی برای پیشگیری یا تسکین نفخ
۱- تغییر سبک زندگی
در بسیاری از موارد، اگر اضافه‌وزن دارید، علائم نفخ شکم را می‌توان با چند تغییر ساده در سبک زندگی مانند کاهش وزن، کم کرد یا حتی از آن پیشگیری کرد.
برای کاهش بلع بیش از حد هوا، می‌توانید:
– از جویدن آدامس خودداری کنید. جویدن آدامس می تواند باعث بلع هوای اضافی شود که به نوبه خود منجر به نفخ می شود.
– مصرف نوشیدنی‌های گازدار خود را محدود کنید.
– از غذاهایی که باعث ایجاد گاز می‌شوند، مانند سبزی‌های خانواده کلم، لوبیا خشک و عدس خودداری کنید.
– آهسته غذا بخورید
– از نوشیدن نوشیدنی‌ها با نی خودداری کنید.
– از لبنیات بدون لاکتوز استفاده کنید (اگر عدم تحمل لاکتوز دارید).
– از پروبیوتیک‌ها استفاده کنید. یک بررسی، با توافق ۷۰ درصدی نشان داد که پروبیوتیک‌ها اثر متوسطی بر تسکین نفخ دارند.
می‌توانید پروبیوتیک‌ها را در کفیر و ماست یونانی پیدا کنید.
۲- داروها
اگر تغییر سبک زندگی و مداخلات غذایی نفخ شکم را تسکین نمی‌دهد، با پزشک خود صحبت کنید.
اگر پزشک دلیل پزشکی برای نفخ شما پیدا کند، ممکن است درمان‌های پزشکی را توصیه کند.
درمان ممکن است به آنتی‌بیوتیک، ضد اسپاسم یا داروهای ضدافسردگی نیاز داشته باشد، اما به شرایط شما نیز بستگی دارد.
چه زمانی برای نفخ شکم باید به پزشک مراجعه کرد
اگر نفخ با یکی از موارد زیر همراه است با پزشک خود مشورت کنید:
- درد شدید یا طولانی شکم
- وجود خون در مدفوع یا مدفوع تیره
- تب‌های بالا
- اسهال
- بدتر شدن سوزش سر دل
- استفراغ
- کاهش وزن غیر قابل مشخص