عوارض پوستی در دوران بارداری، علت و راه‌های درمانی آن

عوارض دوران بارداری

در دوران بارداری اغلب بانوان با ۲ مشکل عمده روبه‌رو هستند یکی عوارض پوستی و لک‌های بارداری و دیگری ریزش مو که پژوهشگران نتوانستند هیچ درمان قطعی برای آن‌ها ارائه بدهند.

 

عوارض پوستی در دوران بارداری

از شایع‌ترین عوارض پوستی در دوران بارداری ترک‌های پوستی یا “استریای حاملگی” هستند که معمولاً در ناحیه شکم و زیر آن رخ می‌دهند و آثار آن تا مدت‌ها و شاید هم تا همیشه باقی می‌ماند. این خطوط در ابتدای ایجاد به رنگ ارغوانی بوده و به‌مرور سفید می‌شوند. دلیل این ترک‌های پوستی کشیدگی پوست شکم در دوران بارداری است زیرا در این دوران بدن سریع‌تر از پوست رشد می‌کند.

زمانی که فیبرهای الاستیک زیرپوست شکسته می‌شوند ترک‌ها ایجاد می‌شوند. وسعت این عارضه به خشکی و میزان انعطاف‌پذیری پوست فرد، اندازۀ جنین، ژنتیک و مراقبت‌های پوستی مادر بستگی دارد.

شکم و سینه‌ها مناطقی هستند که معمولاً درگیر این ترک‌ها می‌شوند اما این ترک‌ها در قسمت بازوها باسن و ران نیز ممکن است ایجاد شود.

حساسیت و خارش در دوران بارداری امری طبیعی است. در دوران بارداری بخصوص در ماه‌های پایانی، به دلیل تغییرات هورمونی زیادی که در بدن مادر باردار رخ می‌دهد پوست دچار آسیب‌هایی می‌شود.

در دوران بارداری این امکان وجود دارد که نواحی از پوست بدن مانند نوک پستان و پوست اطراف آن تیره شود. حتی دیگر نواحی بدن که قبلاً تیره‌تر بوده یا تغییر رنگ داده‌اند مثل خال‌ها کک‌ومک‌ها امکان تیره‌تر شدن دارند. ممکن است لکه‌هایی به رنگ قهوه‌ای روی گونه، گردن و پیشانی به وجود بیاید که به آنها “کلوآسما” “ملاسما” یا ماسک بارداری می‌گویند. البته مدتی پس از زایمان معمولاً رنگ این نواحی به حالت قبل برخواهد گشت.

در دوران بارداری چربی پوست به دلیل سطح بالای هورمون‌ها، افزایش می‌یابد تا بتواند پوست شما را منعطف نگه دارد اما این چربی زیادی باعث بسته شد منافذ پوستی شده و در نتیجه منجر به ایجاد جوش روی سطح پوست می‌شود.

در دوران بارداری به دلیل افزایش یافتن جریان خون و کشیدگی پوست بدن، پوست از همیشه حساس‌تر شده و ممکن است مواد شوینده، نور خورشید و یا هرگونه تماسی در پوست شما خارش یا حساسیت ایجاد کند. این خارش‌ها به طور معمول مشکلی ایجاد نمی‌کنند اما درصورتی‌که شدیدتر شده و ملتهب شوند باید حتماً به پزشک مراجعه نمایید.

 

با تینامو همراه باشید

 

 

 

با رعایت چند نکته می‌توان عوارض پوستی در دوران بارداری را کاهش داد:

• رژیم غذایی

در دوران بارداری رژیم غذایی شما باید به گونه ای باشد که مواد غذایی و ویتامینهای لازم و مورد نیاز به جنین برسد. در این دوران باید مواد غذایی را مصرف کرد که سلامتی پوست را افزایش داده و الاستیسیتۀ (خاصیت تغییرشکل بازگشت‌پذیر،ارتجاعی) پوست را زیاد می کند. مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان از پوست محافظت کرده و باعث تغذیۀ آن می شوند؛ مانند میوه ،سبزیجات و توت فرنگی.

ویتامین E موجود در بروکلی آووکادو آجیل و تخمه‌ها از سلول‌های پوست محافظت می‌کنند.

ویتامین A بافت‌های پوست را ترمیم می‌کند. این ویتامین در فلفل‌دلمه‌ای قرمز، هویج، سیب‌زمینی شیرین و انبه وجود دارد.

نکته: زنان باردار نباید بیش از حد توصیه شده ویتامین A مصرف کنند زیرا “رتینول” با تغییر شکل جنین در ارتباط است.

اکثر ویتامین A بدن در کبد ذخیره می‌شود و گروه‌های سنی مختلف میزان توصیه ‌شدهٔ متفاوتی از این ویتامین را باید مصرف کنند. بطور مثال پسران بزرگ تر از ۱۱ سال و مردان بزرگسال در روز به ۱۰۰۰ میکروگرم رتینول نیاز دارند. خانم ها ۸۰۰ میکروگرم رتینول نیاز دارند ونیاز خانم های باردار و شیرده به رتینول به ترتیب به ۱۳۰۰ و ۱۲۰۰ میکروگرم است.

مصرف تخم مرغ، ماهی و روغن ماهی که غنی از امگا سه و شش می باشند نیز به سلامتی سلول های پوست کمک می کند.

• نوشیدن فراوان آب و مایعات

نوشیدن آب تأثیر عالی بر جلوگیری از بروز ترک‌های پوستی دارد. بدن با مصرف نوشیدنی‌ها می‌تواند به حالت اولیۀ پیش از ترک برگردد؛ زیرا نوشیدنی‌ها باعث خارج شدن مواد سمی از بدن و در نتیجه سلامت پوست می‌شوند. بهترین نوشیدنی‌ها برای مصرف:

نوشیدن ۸ لیوان آب در طی روز: اگر نمی‌توانید در یک مرحله هشت لیوان آب بنوشید سعی کنید در طی روز این میزان آب را مصرف کنید.

چای گیاهی: مصرف چای گیاهی فاقد کافئین از کم آب شدن بدن جلوگیری می‌کند.

مصرف میوه‌ها و سبزیجات آبدار: خیار، فلفل دلمه، هندوانه، توت‌فرنگی از کم آب شدن بدن جلوگیری می‌کنند.

• انجام ورزش‌های سبک

ورزش‌کردن با افزایش جریان خون به الاستیسته پوست کمک کرده و باعث کاهش وزن می‌شود. ورزش‌های سبکی مانند یوگا پلاتیس و انجام برخی از حرکات سادۀ ورزشی به شما کمک می کند تا کمتر دچار مشکلات بارداری شده و زایمان راحت تری داشته باشید.

• توجه کردن به وزن بدن

چاق شدن سریع باعث ایجاد ترک های پوستی می شوند؛ بنابر این همواره به وزن خود توجه داشته باشید. از بیش از اندازه خوردن غذا خودداری کنید. درست است که یک خانم باردار باید میزان بیشتری کالری جذب کند اما این به معنای پرخوری کردن نیست. غذایی را که هوس کرده اید به مقدار کم بخورید و حواستان به افزایش وزنتان باشد.

• توجه و رسیدگی به پوست در دوران بارداری

تا زمان زایمان به جای لایه بردارهای مختلف از شوینده های ملایم با درصد شیمیایی کم استفاده کنید. خواب کافی داشته و پوست خود را مرطوب نگه دارید. از مصرف بیش از حد مواد آرایشی خودداری کنید. برای جلوگیری و کاهش ترکهای پوستی استفاده از روغن های گیاهی و ارگانیک مانند روغن نارگیل، توصیه می‌شود. برای پیشگیری از ترک‌های پوستی با روغن‌های گیاهی و ارگانیک نظیر روغن نارگیل، روغن بادام، روغن جوانۀ گندم و کره کاکائو که روغن های رایج جهت مرطوب کردن پوست هستند، پوست را ماساژ دهید.

با رعایت برخی نکات می توان از پوست مراقبت کرد. بطور نمونه، داشتن خواب کافی، مرطوب نگهداشتن پوست و خودداری از مصرف بیش از حد لوازم آرایشی از جمله این موارد است.

 

 

ریزش مو در دوران بارداری

در دوران بارداری تغییرات زیادی در بدن یک خانم باردار اتفاق می‌افتد که موها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. به طور معمول به دلیل تغییر میزان هورمون استروژن، موهای سر زیبا و ضخیم می‌شوند چون این هورمون از ریزش فولیکول مو جلوگیری می‌کند؛ اما این حالت برای تمام زنان باردار یکسان نیست و ممکن است عده‌ای با ریزش مو مواجه شوند! در دوران بارداری، ریزش مو یک اتفاق طبیعی محسوب می‌شود که به دلیل تغییرات هورمونی در بدن رخ می‌دهد.

عدم ثبات سطح هورمون‌های بدن و تغییرات خاصی که در جسم یک زن باردار رخ می‌دهد، می‌تواند باعث ریزش مو در دوران بارداری شود. تغییرات فیزیولوژیکی که در مناطق پوستی به دلیل کم شدن رطوبت و روغن موجود در پوست سر اتفاق می‌افتد باعث خشک شدن پوست سر شده و این خشکی سبب ریزش مو می‌شود.

 چرخه‌ی رشد مو چیست؟

چرخه‌ی رشد مو این‌گونه است که در هر زمان معینی، ۹۰٪ موها رشد می‌کنند و ۱۰٪ باقی‌مانده در حالت استراحت (تلوژن( قرار دارند. بعد از ۲ تا ۳ ماه استراحت، موها ریخته و موی جدید جای آنها را می‌گیرد.

در دوران بارداری، این چرخۀ رشد در مرحلهٔ استراحت، متوقف شده و موها به‌جای اینکه بریزند، ضخیم‌تر می‌شوند. اما گاهی نیز این اتفاق نمی‌افتد و قبل از ضخیم شدن، مو به دلایل مختلفی می‌ریزد.

 

 

علت ریزش مو در دوران بارداری چیست؟

• تغذیۀ نامناسب

در دوران بارداری به‌خاطر اینکه جنین نیاز به دریافت انرژی و مواد مفید دارد، بدن مواد مغذی زیادی مصرف می‌کند و اولویت بدن، نیازهای جنین است. ازآنجایی‌که معمولاً زنان باردار در سه‌ماهۀ اول دچار حالت تهوع و استفراغ هستند، بیشتر مواد مغذی که دریافت می‌کنند را از دست می‌دهد و این کمبود آهن، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین‌ها باعث ریزش مو می‌شود. البته مصرف زیاد و بیش از حد ویتامین‌ها مانند رتینول) ویتامین A فعال می‌تواند باعث ریزش مو شود.

می‌توانید برای سالم نگه‌داشتن موهای خود، از قانون تغذیۀ چهارساعته پیروی کنید به این صورت که اگر وعده‌های غذایی‌تان بیش از ۴ ساعت با هم فاصله دارند، کربوهیدرات‌های پیچیده‌تری مانند میوه، غلات کامل و سبوس‌دار را به‌عنوان میان وعده مصرف کنید.

همیشه قبل از هرگونه تغییر در رژیم غذایی، حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنید.

• بیماری‌ها

گاهی اوقات زنان باردار دچار بعضی از بیماری‌ها مانند دیابت بارداری یا عفونت‌های قارچی می‌شوند که  این بیمای ها از دلایل ریزش مو در دوران بارداری هستند. همچنین تجویز یکسری از داروها برای بیماری‌هایی مانند فشارخون، افسردگی، اضطراب باعث افزایش ریزش مو خواهند شد. اگر ریزش مو شدت یافت حتماً این مسئله را با پزشک خود درمیان بگذارید.

• تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است باعث ریزش مو شود. نوسانات هورمونی چرخۀ مو را دچار وقفه می‌کند که منجر به ریزش بیش از حد مو می‌شود. این وضعیت موقتی بود و بعد از چند ماه رفع می‌شود.

• ژنتیک

ریزش مو در دوران بارداری می‌تواند دلایل ژنتیکی نیز داشته باشد، یعنی اگر مادر شما در دوران بارداری خود ریزش مو داشته است شما نیز ممکن است به این مشکل دچار شوید.

• کم‌کاری تیروئید

تیروئید در بدن وظیفه تنظیم سوخت‌وساز بدن، سلامت روان و سیستم گوارشی و حتی مسئولیت سلامتی و رشد مو و ناخن را برعهده دارد. به همین دلیل کم‌کار بودن تیروئید – که امروزه در میان زنان رایج شده است – یا پایین بودن سطح هورمون، ممکن است دلیلی برای ریزش مو در زنان باردار باشد.

• سندروم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS

یک اختلال هورمونی که سبب آزاد شدن بیش از حد هورمون‌های مردانه در تخمدان زنان می‌شود. ابتلا به این سندروم باعث رشد بیش از حد موهای زائد و ریزش موی سر زنان می‌شود.

• بیماری‌های پوستی سر

حساسیت‌ها و بیماری‌های پوستی سر باعث نازک شدن موها و ریزش آنها می‌شود.

• استرس

یکی از دلایل اصلی ریزش مو در دوران بارداری استرس است. پروسۀ حاملگی امری مهم و استرس‌زا برای بانوان است. طبیعی است که هر موقعیت تنش‌زا و نگران‌کننده‌ای باعث افزایش استرس در او خواهد شد. در دوران بارداری باید سعی بر حفظ آرامش خود داشته باشید، روی افکار خوب و خوشایند تمرکز کرده، سعی کنید کارهایی را انجام بدهید که شما را خوشحال می‌کند. نفس عمیق بکشید، استراحت کنید و مدیتیشن را امتحان کنید.

• عوامل دیگر مربوط به بارداری

ادامه ندادن مصرف داروها و روش‌های جلوگیری از بارداری، سقط جنین یا به ‌دنیا آوردن نوزاد مرده، می‌تواند باعث ریزش مو شود.

 

ریزش مو امری نگران‌کننده نیست اما اگر ناشی از کمبود مواد مغذی یا بیماری باشد، باید آن را جدی گرفت.

اگر در دوران بارداری ریزش موی شدید دارید با پزشک بانوان مشورت نمایید اما اگر این ریزش مو نگران‌کننده نیست رژیم غذایی خود و سبک زندگی خود را تغییر دهید.

 

 

راه‌های دیگر کنترل ریزش مو در دوران بارداری

• برس کشیدن بیش از حد به موها آسیب می‌رساند پس مو را بیش از حد برس نکشید.
• از مدل دادن به موهای خود خودداری کنید؛ زیرا باعث کشش غیر طبیعی پوست سر و شکستن مو می‌شود. مانند دم اسبی بستن، محک بستن مو با بندهای مختلف، بافت‌های متفاوت و پیچیده، اکستنشن و بیگودی کردن موها.
• استفاده‌نکردن از مواد صاف کننده و رنگ‌های شیمیایی چون موها را خشک و شکننده می‌کنند.
• از شستن بیش از حد موها خودداری کرده و از شامپوها و نرم‌کننده‌های ملایم و متناسب با پوست سرخود و با درصد شیمیایی کم استفاده نمایید. درصورت داشتن موهای خشک یک شامپو یا نرم‌کنندهٔ ملایم و مناسب به شما کمک می‌کند.
• هنگامی‌که موهای شما هنوز خیس و مرطوب است و خشک نشده، آنها را شانه نکنید.
• استفاده از شانه و برس مناسب (از شانه‌های دندانه باریک استفاده نکنید).
• از ماساژ پوست سر برای گردش خون بهتر در سر استفاده کنید.
• رژیم غذایی سالم و مغذی را در پیش بگیرید. سبزی و میوۀ زیاد مصرف کنید. میوه و سبزی حاوی فلاونوئیدها و آنتی‌اکسیدان هستند که باعث رشد مو شده و از فولیکول مو در برابر آسیب‌دیدگی محافظت می‌کنند.
• با استراحت و تنفس عمیق و مدیتیشن استرس را از خود دور کنید
• از سالم بودن غدۀ تیروئید خود با دادن آزمایش خون اطمینان حاصل نمایید و با پزشک خود مشورت نمایید.
• استفاده از برخی مکمل‌ها زیر نظر پزشک، مانند مکمل ویتامین B کمپلکس بیوتین ویتامین C ویتامین E و روی.

 

روش‌های خانگی درمان ریزش مو در دوران بارداری

ممکن است ریزش مو در دوران بارداری و حتی پس از آن به درمان خاصی نیاز نداشته باشد و به‌مرورزمان حل شود.

در صورت نگرانی از شدت ریزش موهایتان در دوران بارداری حتماً قبل از هر اقدامی با پزشک خود مشورت نمایید.

• استفاده از محصولات ارگانیک

یکی از بهترین و مطمئن‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از ریزش مو و حساسیت‌های پوستی استفاده از محصولات ارگانیک می‌باشد. محصولات طبیعی برای افرادی با پوست حساس تقریباً بی‌خطر هستند. (نسبت به عدم حساسیت به بعضی از محصولات ارگانیک اطمینان حاصل کنید)

• ماساژدادن پوست سر با روغن گرم

ماساژ دادن پوست سر با روغن‌های گرم در کاهش ریزش مو تأثیر زیادی دارند و پوست سر را تغذیه می‌کنند. برای این کار می‌توانید از انواع روغن‌هایی مانند روغن نارگیل، روغن جوجو با، روغن بادام، روغن زیتون و روغن خردل استفاده کنید.

• استفاده از ژل آلوئه‌ورا

یکی از بهترین گزینه‌هایی که در طیف وسیع برای اختلالات پوستی استفاده می‌شود؛ استفاده از ژل آلوئه‌وراست. با مالیدن ژل آلوئه‌ورا می‌توان تا حد زیادی خشکی و عفونت‌های پوستی را کاهش داد و در نتیجه از ریزش مو جلوگیری کرد.

• استفاده از مخلوط آب‌لیمو و تخم‌مرغ

یک تخم‌مرغ را هم زده و یک قاشق غذاخوری به آن آب‌لیمو اضافه کنید. این مخلوط را روی سر مالیده و بعد از ۳۰ دقیقه آبکشی نمایید. این مخلوط علاوه بر جلوگیری از ریزش مو باعث می‌شود موهای شما ابریشمی شده و ضخیم‌تر و درخشان‌تر به نظر برسند.

• استفاده از مخلوط تخم‌مرغ و ماست و روغن زیتون

ماست و تخم‌مرغ و روغن زیتون را به نسبت مساوی با هم مخلوط کرده و خمیر به‌دست‌آمده را روی سر بمالید و پس از ۳۰ دقیقه موهای خود را بشویید. هفته‌ای یک‌بار از این ترکیب استفاده نمایید. این خمیر علاوه بر استحکام مو باعث نرمی و درخشان شدن موهای شما می‌شود.

• استفاده از دانه‌های شنبلیله

دانه‌های شنبلیله را یک شب در آب بخیسانید. آن‌قدر آنها را بکوبید که به شکل خمیر در بیایند سپس خمیر به‌دست‌آمده را روی پوست سرخود بمالید و بعد از ۳ – ۴ ساعت موهای خود را بشویید. این کار باعث رشد سریع و درخشندگی مو خواهد شد.

 

ناراحتی یک خانم باردار از ریز موهای خود کاملاً طبیعی است اما به یاد داشته باشید که معمولاً این ریزش مو در دوران بارداری دائمی نبوده‌ و معمولاً بدون نیاز به درمان خاصی برطرف خواهد شد. با اینکه این ریزش مو دائمی نیست اما زمان برگشتن سطح هورمون‌ها و ویتامین‌ها به حالت طبیعی و اولیه کمی زمان خواهد برد؛ اما شما با مراقبت از موهای خود و کنترل استرس در این دورۀ حساس، حتماً بر این مشکل غلبه خواهید کرد. به یاد داشته باشید ریزش مو را نمی‌توان یکشبه کنترل کرد پس صبور باشید.

در نهایت اگر با گذشت زمان و با وجود تلاش‌های زیادتان ریزش شدید مو داشتید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک برای شما رژیم “تریکو تراپی” یا درمان دیگری را برایتان تجویز کند. تریکو تراپی یک رژیم سه‌مرحله‌ای با هدف درمان ریزش مو می‌باشد. در طی این رژیم‌درمانی، از قطره‌های مخصوص پوست سر، اسپری حاوی پروتئین و مکمل‌های غذایی استفاده می‌شود. تریکو تراپی به تقویت رشد مو، بازگشت رشد مو به چرخه طبیعی و جلوگیری از ریزش آن‌ها کمک می‌کنند.